Zawartość

Osobistości miasta

Jan Zajíc

Jan Zajíc, rodak z Vítkova, urodzony 3 lipca 1950 r. w rodzinie drogerzysty i nauczycielki, dokonał samospalenia 25 lutego 1969 r. w Pradze, protestując przeciwko ówczesnej okupacji CSRS przez wojska Układu Warszawskiego oraz także na znak protestu przeciwko zwycięstwu komunistów w lutym 1948 r.

Jan Zajíc

Był wówczas dziewiętnastoletnim uczniem Średniej Przemysłowej Szkoły Kolejowej w Šumperku. Podczas studiów interesował się żywo literaturą i poezją, próbował sam pisać wiersze. Naśladując swym czynem Jana Palacha, stał się jako drugi w kolejności żywą pochodnią wskazującą, że konieczne jest wyrwanie ludzi z apatii, kapitulanctwa i godzenia się z koniecznością kolaboracji. Po samospaleniu Jana Palacha uczestniczył w głodówce protestacyjnej, którą zakończył w dniu pogrzebu Palacha. Mniej więcej miesiąc później, rozczarowany postępującą normalizacją i tym, że czyn Palacha nie wywołał żadnych trwałych reakcji w społeczeństwie, postanowił naśladować Palacha. Podpalił się w przejeździe domu nr 39, w górnej części Placu Wacława w Pradze, tegoż dnia około wpół do drugiej po południu i zmarł na miejscu.

Wiadomości o śmierci Zajíca docierały do jego rodzinnego Vítkova tylko urywkowo, jednak wywołały tu powszechne poruszenie.
 Zwłoki Jana Zajíca przewieziono do Vítkova, a trumna została wystawiona w holu dziewięcioletniej szkoły podstawowej przy ulicy Opavskiej. Koledzy Jana z ławy szkolnej trzymali wartę honorową przy trumnie i tu także były wystawione księgi kondolencyjne.

Ludzie tłumnie przychodzili uczcić pamięć Jana i wyrażali w ten sposób głębokie współczucie.
 

2 marca 1969 r. Jan został pochowany na cmentarzu miejskim w Vítkovie, w kondukcie ulicami miasta uczestniczyło kilka tysięcy ludzi.
 

Nagrobek na grobie Jana w obecnej postaci odsłonięto dopiero po 1989 roku, a jego autorem jest artysta rzeźbiarz Olbram Zoubek.
 Ten rzeźbiarz również nie zgadzał się z wydarzeniami lat 1968 i 1969, a losy obydwu młodych chłopców wywarły na nim wyraźny wpływ.

Po wielkiej aksamitnej rewolucji w 1990 roku rynek w Vítkovie został nazwany placem Jana Zajíca. W czerwcu 1992 roku powstała Fundacja Nagrody Jana Zajíca przy Szkole Podstawowej Vítkov, ulica Opavská nr 22 i Urzędzie Miejskim w Vítkovie.

Celem dobroczynnego funduszu jest raz w roku, z okazji rocznicy samospalenia Jana Zajíca, nagrodzenie najlepszych uczniów i studentów naszego regionu.
 

Nagroda może zostać przyznana za bohaterski czyn, ratowanie życia ludzkiego, nadzwyczajne wyniki w nauce czy pracy, zwycięstwa i sukcesy w olimpiadach i zawodach wszystkich rodzajów, form i stopni, działalność publicystyczną, naukową, artystyczną i charytatywną. Jej przyznanie rozpatruje zarząd.

Wszystkie nagrody są wręczane z okazji przypomnienia zgonu Jana Zajíca podczas występów na koncertach zawodowych artystów i w obecności gości honorowych.

 

Ferdinand Hanusch

9 listopad 1866 r. – 28 sierpień 1923 r.

Ferdinand Hanusch

Urodził się w 1866 roku w biednej rodzinie, w ówczesnej wsi Horní, która jeszcze nie należała do miasta Vítkov (wtedy nazywało się Wigstadt). Dzięki swojej staranności i pilności, aby przeżyć, nauczył się kilku rzemiosł. Swoje pierwsze pieniądze zarobił jako robotnik na budowie vítkovskiej fabryki jedwabiu. Później pracował w niej na stanowisku tkacza. Już w 1897 r. stał się członkiem Partii Socjaldemokratycznej i działaczem związkowym. Następnie wyruszył w świat zdobyć doświadczenie i dzięki temu, że był bardzo zdolny i wytrwały, samodzielnie zyskał znaczną wiedzę ogólną Pełnił funkcję Sekretarza Politycznego Związków Zawodowych w Sternbergu, a od 1900 r. został Sekretarzem Unii Związków Zawodowych Pracowników Tekstylnych we Wiedniu. W 1907 r., po zmianie prawa wyborczego stał się socjaldemokratycznym posłem Reichstagu, pierwszym austriackim "narodowym" posłem w Wiedniu, stolicy ówczesnych Austro-Węgier. W ten sposób mógł proponować i przedstawiać zmiany społeczno-polityczne na rzecz pracujących robotników.

Od powstania pierwszego rządu Republiki Niemieckiej Austrii w 1918 r., pełnił funkcję Sekretarza Państwa ds. Społecznych (funkcja ta odpowiadała wówczas randze ministra) do 1920 roku.
 

Jego inicjatywa ustawodawcza stanowiła podwaliny nowoczesnego państwa społecznego, zostały uchwalone ustawy dotyczące regulacji wypłat za okres urlopu, ubezpieczeń społecznych pracowników, powstania rad związków zawodowych oraz regulacji prawnej czasu pracy. Dzięki niemu uchwalono zakaz pracy na nocnej zmianie dla kobiet i młodocianych oraz zakaz pracy dzieci.

Kiedy w 1920 roku wraz z przyjaciółmi opuścił rząd austriacki, objął stanowisko dyrektora Wiedeńskiej Izby Pracy i nadal pracował w parlamencie, jako przewodniczący Komisji Socjalno-Politycznej, nad poprawą ustawodawstwa społecznego w Austrii do chwili swojej przedwczesnej śmierci w 1923 roku.
 Pochowany został na Cmentarzu Centralnym w Wiedniu.

W książce pt.: "Historia miasta Vítkov" Josefa Ullricha z 1933 roku, Ferdinand Hanusch został opisany jako jeden z najwybitniejszych synów Ojczyzny (str. 547 - 548), doskonały socjaldemokratyczny polityk i organizator, a do jego trwałych zasług zalicza się przede wszystkim wprowadzenie socjalno-politycznych idei, dzięki którym ówczesna Austria miała i do dzisiejszego dnia ma jeden z najlepszych systemów pomocy społecznej.

Miasto Wiedeń i cała Austria dla upamiętnienia Ferdinanda Hanuscha postawili mu pomnik narodowy z popiersiami polityków socjaldemokratycznych na wiedeńskiej Ringstrasse, a w leksykonie nazw ulic od 1924 roku można również znaleźć ulicę Hanuschstrasse. Inne miasta także uczciły pamięć i zasługi tego wielkiego człowieka i polityka nadając nazwy ulic jego imieniem.